Doos van pandora

Logboek Vakdidactiek


Woensdag 13 April

“Doos van Pandora”

De doos van Pandora (Pandora's Doos)

De Doos van Pandora is een verhaal uit de Griekse Mythologie en draait om Pandora, de eerste vrouw die werd gemaakt door Hephaistos. Hij creëerde haar uit water en aarde.

Zeus , de oppergod was kwaad op Prometheus, die tegen zijn verbod in het vuur had gestolen en aan de mensheid had gegeven. De mensen werden veel te machtig hierdoor ene Zeus wilde de mensheid een lesje leren. Hij gaf Hephaistos vervolgens de opdracht deze vrouw te scheppen. Pandora was beeldschoon. Zij kreeg van alle goeden gaven en één ervan was een vat (volgens andere overleveringen dus een doos) waarin alle narigheid van de wereld zat opgesloten, zodat zijzelf er nooit door zou worden getroffen.

De prachtige vrouw werd door Hermes gezonden aan Epimetheus, de wat minder snuggere broer van Prometheus. Hij was zeer gecharmeerd van deze dame en nam haar tot zijn vrouw. Pandora was erg benieuwd naar de inhoud van de doos, maar Epimetheus verbood haar deze te openen. Toen hij echter op een dag het huis had verlaten, kon ze haar nieuwsgierigheid niet langer bedwingen. Ze opende de doos. Alle ellende die de mensheid heden ten dage kent, kwam hierbij vrij. Of het nu Epimetheus of Pandora zelf was, is wat onduidelijk, maar één van hen sloot de deksel nog snel. Alles was er echter al uit, behalve de hoop. Dit verklaart nu in deze tijd nog, waarom de mensheid ten tijde van oorlog, honger en rampen altijd hoop houdt, zegt men.

Ik vind dit verhaal overigens behoorlijk wat overeenkomsten ebben met het Bijbelse verhaal van Adam en Eva en de beruchte appelboom (bom der kennis). Eva plukte de appel tegens God’s verbod in en stortte met deze daad de mensheid de zonde in ( de welbekende zondeval).

De eerste les van vakdidactiek werd verteld dat we aan de slag gingen met ‘iets’ te maken met de doos van pandora als uitgangspunt.
De groepjes werden gevormd. Ik werk nu samen met Anne, Eline en Roselinde.

Uitgangspunten
• Een tastbaar product
• Educatief programma, fictieve tentoonstelling, Catalogus; ideeën voor het product.
• Didactisch verantwoordt
• Groepsactiviteit
• Laatste week presentatie van het product (ongeveer 15 minuten)

We gingen bij elkaar zitten en al snel werd het idee geboren.
Na het mindweb vroeg ik aan mijn groepsleden wat ze dachten bij Hoop? Alk snel werden we het eens om iets te maken over verschillende geloofsovertuigingen
Religie; Zegt ons, verlangen naar iets, ergens je hoop op vestigen, oneindigheid, abstract en ontastbaar.

Het idee
Een soort boek, handleiding voor docenten en docenten in opleiding die inzicht geeft in verschillende religies. Met als doel om dit in je lessen te gebruiken om inzicht te krijgen in elkaars geloofsovertuigingen en zodat ze deze kunnen toepassen in hun lessen (CKV)
Inhoudelijk denken we vanuit hoop, zonde, de doos van pandora. Vanuit de nieuwsgierigheid gaan we opzoek naar verschillende godsdiensten die je in klassen kunt tegenkomen.

De taken zijn als volgt verdeeld; Ieder van ons zoekt informatie over een van de 5 grote godsdiensten (Boeddhisme, christendom en het Jodendom, Hindoeïsme en de Islam.
We willen hier ook opdrachten aan koppelen.
Enerzijds bedoelen we dit boek als handleiding over de 5 grootste godsdiensten die je weer kunt koppelen aan opdrachten voor de leerlingen. De leerlingen leren meer over elkaars normen en waarden in verschillende culturen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan suikerbrood maken, museums bezichtigen of zelfs misschien wel een moskee.

Wat heb ik gedaan als huiswerk; Ik heb een dvd over boeddhisme gekeken. Deze duurde 50 minuten. Ik verwachtte meer inzicht te krijgen over hun cultuur. Helaas ging de DVD meer over architectuur dan over de leefstijl van boeddhisten.

Woensdag 20 April

Na overleg met Bert gaan we de opdracht losloten en ons focussen op Pandora zelf.

We laten de religie even helemaal los en misschien gaan we daar een vrij studiepunt in doen.
We gaan ons richten op Pandora zelf. Ze heeft een aantal eigenschappen gekregen en deze willen we proberen te koppelen aan de hedendaagse dualiteit van de vrouw.
Dit willen we visueel maken dmv fotografie. Hoe? Daar gaan we woensdagochtend over vergaderen op school. Woensdag is ook de bedoeling dat we aan de slag gaan met het nieuwe idee.

Woensdag 27 April

9.30 mediatheek

Ik heb thuis alvast wat informatie gezocht op wikipedia, over het hedendaagse beeld van de vrouw. Werkelijk van alles komt voorbij. Artikelen die vertellen dat de hedendaagse vrouw vreemdgaat (1 op de 4), een vibrator heeft en porno kijkt. Een ander artikel verteld dat wij als vrouw niet gelukkiger zijn geworden vanaf de jaren ’60 waar vrouwenbewegingen gestreden hebben voor de anticonceptie, werk en de emancipatie van de vrouw. De vrouw van nu is zo druk, druk, druk. Ze werken, verzorgen de kinderen, doen het huishouden en we worden ook gezien als een lustobject. De vrouw van nu is een multitaskende en zelfbewuste vrouw. We wilden het zelf en nu krabbelen we terug? Leggen we de lat voor ons zelf te hoog? Carrière maken lijkt nu het belangrijkst en oh wee als je zegt dat je op je 20e al kinderen wilt. De reacties van iedereen vertellen dat je moet leven en aan je loopbaan moet denken.
De media heeft hier natuurlijk ook een groot aandeel in. Die zorgt ervoor dat vrouwen naar de sportschool gaan omdat de dunne modellen het schoonheidsideaal vertolken. Vrouwen voelen zich onzeker omdat de media de werkelijkheid aanpast door gebruik te maken van pfotoshop. De nieuwe reclamespot van Tia Maria laat een zelfbewuste levensgenietende en multitaskende vrouw zien, het beeld van de hedendaagse vrouw, wat wordt geschept…

Met deze informatie willen we iets doen. We hebben de eigenschappen van Pandora gepakt en de actuele beelden van de vrouw. We willen posters gaan maken die dienen als promotiemateriaal van onze lezing (de presentatie).
Hoe? We gaan onszelf fotograferen met als doel de dualiteit weer te geven waar de vrouw anno 2011 in staat. We willen de mensen, met name de vrouw, bewust maken “Wie ben je?”. Vraag jezelf dat eens af, ga eens voor de spiegel staan en kijk wat je ziet en niet wat je denkt te zien….

Woensdag 25 mei

9.30 kleine kantine

Foto’s maken
Kleding en camera meenemen

Eline, Roselinde en ik hebben foto’s van elkaar gemaakt. Anne was ziek helaas.
De inhoud van de foto’s hebben te maken met de verschillende kanten van de vrouw. We proberen in de foto’s de dualiteit van de vrouw neer te zetten. De onderwerpen hebben we van te voren bedacht en uitgetekend. Gelukkig hadden we ons goed voorbereidt en ieder had haar attributen en kleding meegenomen. Na de shoots in de school hebben we de foto’s bekeken op de surver bij 4D. Volgende week woensdag gaan we verder.

Woensdag 1 Juni

11.00 hoofdkwartier

Vandaag heeft iedere groep zijn/ haar idee gedeeld met de klas. Verder hebben we de film van Engeland gekeken. Thuis ben ik verder aan zoeken naar informatie wat me inspireert voor ons concept. We zijn er nog niet helemaal over uit over hoe we de presentatie gaan geven. Volgende week ga ik met Anne foto’s maken voor de 4e en laatste poster.





Woensdag 7 Juni

9.30 kleine kantine

Anne en ik hadden afgesproken op school om de laatste foto’s te maken. De foto’s van Anne zijn gelukt. De fotosessies zijn afgerond. Roselinde was later omdat ze eerst kunstgeschiedenis moet volgen. In het 4D lokaal zijn we bij elkaar gaan zitten over hoe de presentatie vorm te geven. Na de aantekeningen nog eens gelezen te hebben bedachten om een fictieve tentoonstelling te geven. De foto’s als zender om de boodschap over te brengen. We gaan de klas meenemen naar een tentoonstelling over de vrouw anno 2011. We willen de dualiteit laten zien aan de hand van de foto’s. Het idee is ook om affiches te maken om deze aan de klasgenoten uit te kunnen reiken.
De foto’s gaan we beschouwen en we vertellen over de verschillende eigenschappen van de vrouw. Enerzijds de charmante, femme fatale en anderzijds moeder de huisvrouw. Wil je dat, of wordt dat van je verwacht, of zijn we eigenlijk een beetje van alles en moeten we ons zelf bewust maken van juist Die verschillende eigenschappen?

Woensdag 14 Juni

9.30 4D lokaal

Vandaag is het plan om de foto’s uit te zoeken. Thuis heeft ieder van ons een opzetje gemaakt van een affiche.
De foto’s hebben we bewerkt en printen we op school. Eline heeft haar coreldraw skills getoond en heeft een affiche gemaakt. Ja, het gaat vorm krijgen, dat vind ik een geruststelling.
Gezamelijk hebben we overleg gehad over hoe de tentoonstelling te gaan doen. Eline heeft een betoog gemaakt. Eline stelde voor om als gastlezeres op te treden. Nou, Eline van mij mag je, daarnaast is dit op je lijf geschreven.

Maandag 20 Juni

Vandaag ben ik naar school geweest om aan 4D te werken. De foto’s van vakdidactiek heb ik geprint en wat zijn ze leuk. Woensdag de laatste didactiek- les van dit schooljaar. Dit betekent de evaluatie/ presentatie.

Tot ziens in het museum…










Informatie ter inspiratie





8 maart 2011: van Venus tot Nana, het vrouwbeeld in de kunstgeschiedenis
door Karin Haanappel, kunsthistorica, docent en auteur

Wie bepaalt het beeld van de vrouw? Wat is de ideale vrouw? In de afgelopen eeuwen is het ideale vrouwbeeld steeds onderhevig geweest aan de smaakopvattingen van mannen. Dit heeft alles te maken met de sociaal-maatschappelijke status van mannen en vrouwen door de eeuwen heen. Vanaf het moment dat de maatschappij rond 2500 BC androcratisch (man-gedomineerd) wordt, verkrijgen mannen zeggenschap over vrouwen en bepalen de "aantrekkelijkheid" van vrouwen: zij zetten de ideale vrouw als een erotisch lustobject neer.
In de periode daarvoor, de gynocentrische (vrouw-gecentreerde) culturen was dat een heel ander verhaal, toen werd het vrouwelijke als hoogste godheid vereerd.
Wanneer het christendom opkomt, zie je het vrouwbeeld veranderen en mede door het dualisme ontstaan er twee typen vrouwen: de maagdelijke Moeder Maria en de schandelijke verleidster Eva. Lange tijd is dit een bepalend beeld geweest. In de renaissance grijpt men terug op de klassieke oudheid (600 BC - 300 AD) en mag het vrouwelijk naakt naar hartenlust worden weergegeven, mits zij Venus of een andere mythologische godin is. Het classicisme wordt tot standaard verheven en de populaire Venus wordt een "zwoele, sensuele, aantrekkelijke godin van de liefde" met als gevolg dat alle naakte prehistorische vrouwenbeeldjes die vanaf midden 19e eeuw worden gevonden als "barbaarse Venus" worden bestempeld.
Eind 19e eeuw komt de "femme fatale" op, de verleidelijke vrouw die mannen de afgrond in werpt. Interessant om te zien dat deze mannelijke blik op de vrouw parallel loopt met de eerste feministische golfbewegingen. De komst van de 20ste eeuw brengt weer een heel nieuw type vrouw met zich mee.

Tijdens deze Kunst Historische Salonlezing - op Internationale Vrouwendag - zal het vrouwbeeld in de kunstgeschiedenis centraal staan, vanaf de oudste beeldjes die wij aanduiden met “venussen” tot de “nana” beelden van Niki de Saint Phalle. Hoe wordt de vrouw weergegeven van 24.000 BC tot 2002 AD. Een scala aan kunstwerken en foto’s zal de revue passeren waarbij alle beelden in de context van de tijd waarin ze gecreëerd zijn, zullen worden geplaatst. We zullen ook ontdekken dat er een duidelijk verschil is tussen de mannelijke blik op vrouwen en de wijze waarop vrouwen zichzelf verbeelden. Karin Haanappel, schrijvende aan 'Herstory of Art', zal een nieuwe kijk op ons verleden (en heden) geven……
Enkele reacties van het publiek:
- gewoon fantastisch: met woorden en beelden door de eeuwen heen een man/vrouwbeeld schetsen op zo'n enthousiaste en kundige manier, deze dag is met recht de mooiste vrouwendag sinds tijden, dank je wel!
- ontzettend interessante lezing, wat weet jij veel! onderhoudend en met humor gebracht, weet jij een enorme diepgang te krijgen, hiervoor zou ik tientallen boeken hebben moeten lezen.....
- vol overgave en passie vertel jij het meest boeiende verhaal over de man/vrouwrelatie door de eeuwen heen, ik wens jou heel veel succes met het schrijven van 'Herstory of Art' om daarmee balans te maken voor een evenwichtige toekomst!
Herstory of Art, onderzoek naar een vrouwelijke kunstgeschiedenis van Karin Haanappel

Het was januari 1990 en ik volgde mijn allereerste vak kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Het was een inleiding in de geschiedenis der kunsten aan de hand van "The Story of Art" van Gombrich. Ik was meteen verkocht - kunstgeschiedenis is het mooiste vak ter wereld!
Een ding hield me echter wel bezig, temidden van al die prachtige kunstwerken en gebouwen kwamen namen voor van vele kunstenaars maar kunstenaressen werden er niet genoemd. Waarom? Waren die er niet geweest? Afbeeldingen met veelal naakte vrouwen kwam ik regelmatig tegen in de colleges maar waar bleven toch die vrouwelijke kunstenaars?
Bij navraag kreeg ik te horen dat er wel een specialisatie "Vrouwenstudies" was maar dat was niet wat ik zocht. Ik wilde een kunstgeschiedenis van mannen en vrouwen! Dus ik ging op zoek en kwam erachter dat er in de jaren '70 in navolging van de feministische golfbewegingen vooral in Amerika veel was gebeurd op het gebied van een "feministische kunstgeschiedenis". Baanbrekend was het onderzoek van Linda Nochlin "Why have there been no great women artists". Dit leidde tot nieuwe ontwikkelingen in het denken en schrijven over vrouwen en kunst. De vrouwelijke kunstgeschiedenis werd langzaam ontdekt maar bleek verrassend omvangrijk te zijn.

In 1993 was ik op zoek naar een afstudeeronderwerp en voor mij stond een ding vast, ik zou afstuderen op een vrouwelijke kunstenaar. In Parijs kwam ik in aanraking met het werk van de beeldhouwster Camille Claudel en raakte helemaal gefascineerd door haar beelden. Zij was de leerlinge, muze en rechterhand van Rodin geweest, ze hadden een gepassioneerde relatie gehad totdat zij na 10 jaar hem verliet om eindelijk eens haar eigen sculpturen te kunnen creëren. Rodin kon haar niet loslaten, zijn inspiratie was verloren zonder zijn muze. Hij bleef haar vragen terug te komen. Zij raakte van zichzelf verwijderd en kwam in een psychose terecht. Haar familie sloot haar op en de laatste 30 jaar van haar leven bracht ze door in een eenzame isolatie.......
In 1994 studeerde ik af in Kunstgeschiedenis en Algemene Letteren met de scriptie "Camille Claudel, l'or qu'elle trouve....". En ik was vastbesloten me verder te verdiepen in Camille Claudel en de tijd waarin zij leefde om nog eens een boek te schrijven over het leven en oeuvre van deze beeldhouwster. Maar eerst een overzichtsboek van de vrouwelijke kunstgeschiedenis.....


Vrouwelijke kunstenaars zijn nog steeds een hiaat in de kunstgeschiedenis dat naar mijn idee opgevuld dient te worden. Door de eeuwen heen hebben zowel mannen als vrouwen kunst gemaakt, echter op het moment dat de kunstgeschiedenis beschreven wordt in de 19e eeuw, worden alleen mannen naar voren gebracht. Dit is zeer typerend voor de tijdgeest van de 19e eeuw maar heden ten dage achterhaald. Zeker na de feministische golfbewegingen van de jaren’60 en '70 is er een groeiende belangstelling voor de positie van vrouwen waar te nemen en zo ook voor vrouwelijke kunstenaars. Toch zijn nog lang niet alle vrouwelijke kunstenaars van de afgelopen eeuwen voldoende belicht en zo ontstond mijn plan om een overzichtsboek te gaan schrijven. In de afgelopen jaren heb ik veel literatuur verzameld en doorgelezen, veel vrouwelijke kunstenaars geïntroduceerd in mijn cursussen en lezingen. Nu is de tijd aangebroken al deze informatie op een overzichtelijke manier te presenteren. Het wordt een boek dat leest als "Haar Verhaal van de Kunst"......

Karin Haanappel, zomer 2009
Instituut voor Vrouwelijke Kunstgeschiedenis
www.vrouwelijkekunstgeschiedenis.nl
www.camille-claudel.nl















De vrouw anno 2011; Leiders of lijders?


Emancipatie is een feit. De vlaggen uit dames, na een jarenlange strijd mogen we triomferen, toch?
Verbrande beha’s, schaamhaar tot op onze knieën, mannen met roze schortjes en een baby op hun arm. O ja, wij vrouwen hadden het allemaal zo leuk bedacht in de jaren zeventig. Huisje, boompje, beestje werd huisje, boompje, baantje, en we leefden allemaal nog lang en gelukkig.
Maar nu de grote bossen schaamhaar grijs geworden zijn en de baby’s op hun vaders arm zelf cougarmoms zijn geworden, is het tijd om de balans op te maken. En wellicht eens voorzichtig een straaltje licht te laten schijnen op de feministische spagaat waarin vrouwen zich, gelukkig inmiddels weer redelijk schaamhaarvrij, tegenwoordig bevinden.
Nu is de tijd van het Grote mogen. We mogen werken, we mogen mannenpakken dragen, we mogen een nanny importeren om onze kinderen op te voeden en we mogen zelf de cabrio besturen in plaats van zedig met gekruiste benen naast de man plaats te nemen. Wij vrouwen worden buschauffeur, dokter, brandweerman. De eerste mannen die werkelijk witte kleding wit uit de wasmachine kunnen toveren en een fatsoenlijke maaltijd op tafel kunnen zetten, zijn bovendien reeds gesignaleerd.
Echter, met al deze idylle is er een nieuw type vrouw ontstaan. In ieder geval is ze vaak succesvol, intelligent en… single. For the love of god, why? Een vrouw met wie je een fatsoenlijk gesprek kan voeren, een vrouw die haar 28e paar schoenen met eigen creditcard betaalt en een vrouw die niet om de vijf minuten belt of je al bijna thuis bent, een aantrekkelijk beeld nietwaar?
Maar onbewust… Wellicht heeft feminisme de evolutie ingehaald. Voor veel mannen is het namelijk verdomd lastig om te accepteren dat vrouwliefje meer verdient, succesvoller is en sneller stijgt op de carrièreladder; dat het huis, de auto en de dinerrekening voor de vrouw zijn. Zeg nou zelf, het is toch ook een raar gezicht als na een maaltijd in een chique restaurant de vrouw haar portemonnee openklapt, er een paar briefjes van honderd uit haalt en deze nonchalant op tafel legt, de man sommeert op te staan en vertrekt? De man, tenzij een van de zeldzame types die zo van het nest van dominante mama in de armen van deze dame is gerold, zal protesteren, zich aangetast voelen in zijn mannelijkheid en volledig willen compenseren. Hoeveel vrouwen daarentegen spreken later niet vol lof over de gentleman die zo aardig is geweest om de rekening te betalen.
Ja, en daar stuiten we meteen op een tweede addertje onder het gras. Want terwijl wij druk carrière maken op onze hoge hakjes met onze kokerrokjes, zingen we ondertussen lofredes over die gentleman. Die man bij wie je je zo op en top vrouw voelt. De man die de rekening betaalt, de deur open houdt, je verwent. Zo’n lekker exemplaar met échte manieren. Hebben we eerst 30 jaar beha’s verbrand, nu willen we de ouderwetse man weer terug.
Juist ja, mannen houden niet zo van dominante vrouwen. Die killerladies, femmes fatales en carrièrebitches lijken van een afstand heel leuk, maar kom vooral niet te dichtbij. Ho mannen, niet meteen in de stijgbeugels, natuurlijk zijn jullie wel gecharmeerd van dat bijdehandte ding met die grote bek in de kroeg, maar vooral bij het idee dat het een erg leuke act is. Die zullen we eens even temmen, de feeks, zo denkt de man. Want zodra ze eenmaal bij hem op de bank zit, moet ze zich toch wel schikken naar haar rol als vrouw. Nee, ze hoeft heus niet zijn warme slofjes klaar te zitten, en jij als man wil ook heus wel een keer koken (tolerant hoor…). Ze moet dan wel af en toe even adorerend glimlachen, vol trots toekijken hoe jij je nieuwe auto voorrijdt en lachen om alle grapjes die je maakt. En vooral heel erg dankbaar zijn, voor de sterke man die naast haar staat. En o ja, zij mag op de kinderen passen.
En daar gaat het dus mis, met de vrouw van nu. 90% van de mannen, die haar in theorie misschien een leuke uitdaging vinden, raken vreselijk geïntimideerd wanneer ze haar mond open doet en met een gouden creditcard tussen haar perfect gemanicuurde vingers schuift.
De vrouw boven een man? Ja hoor, dat kan eigenlijk wel, maar dan alleen in bed. En ze leefden nog lang en gelukkig.